I.55 Over geuren

Des senteurs: Geuren hebben invloed op onze stemming. Dit kan interessant zijn voor de geneeskunde of religie.

 

In "Over geuren", onderzoekt Montaigne de plaats en invloed van geuren in het menselijk leven en combineert persoonlijke observaties, historische anekdotes en filosofische reflecties.

Montaigne begint met de bekentenis van zijn eigen gevoeligheid voor geuren. Hij beweert dat hij bijzonder gevoelig is voor zowel goede als slechte geuren, tot het punt dat ze zijn stemming en welzijn kunnen beïnvloeden. Hij beschrijft hoe bepaalde geuren hem opwekkend maken, terwijl andere hem deprimeren of ziek maken. Deze persoonlijke observatie dient als uitgangspunt voor een bredere discussie.

De auteur wijst op de grote diversiteit aan geuren en hun invloed op de zintuigen en de verbeelding. Hij noemt kunstmatige parfums, gebruikt voor plezier en verleiding, evenals natuurlijke geuren, of ze nu afkomstig zijn van het menselijk lichaam, dieren, planten of de omgeving.

Montaigne onderzoekt de sociale en culturele dimensie van geuren. Hij bespreekt het gebruik van parfums in de oudheid, met name onder de Romeinen, die ze veelvuldig gebruikten in hun dagelijks leven, tijdens feesten en ceremonies. Hij merkt op dat bepaalde geuren werden geassocieerd met rijkdom of aanzien, terwijl andere werden gekoppeld aan armoede of nalatigheid.

Het hoofdstuk gaat vervolgens over op een beschouwing over lichamelijke reinheid en hygiëne. Montaigne uit zijn verbazing over het overmatige gebruik van parfums om natuurlijke lichaamsgeuren te maskeren. Hij betoogt dat ware reinheid geen kunstgrepen nodig heeft om aangenaam te zijn, en dat een natuurlijke en gezonde geur de voorkeur verdient boven al te uitgebreide parfums die nalatigheid kunnen maskeren. Hij noemt historische voorbeelden toen natuurlijke lichaamsgeuren veel meer werden gewaardeerd, of in ieder geval getolereerd, dan in zijn tijd.

Hij keert terug naar het idee dat geuren nauw verbonden zijn met ons lichaam en onze perceptie van de wereld. Hij suggereert dat onze afkeer of aantrekkingskracht tot bepaalde geuren deels aangeboren en deels cultureel is.